Skip to main content

Iris en Philodendron als muze

Kunstwerken van moeder natuur
Witte iris omringd door kleurrijke papieren vormen in verschillende abstracte ontwerpen.
De iris is een bijzondere en mysterieuze bloem. Niet alleen vanwege haar opvallende uiterlijk en de prachtige driedelige bloemen, maar ook vanuit het kunsthistorisch oogpunt. Wist je dat de iris een diepe betekenis heeft in de kunstgeschiedenis? Ook de prachtige Philodendron is als een kunstwerk gemaakt door moeder natuur. De unieke bladeren van deze plant creëren niet alleen mooie schaduwspellen, maar zien er ook uit alsof ze zijn geverfd. Geen wonder dat zowel de iris als de Philodendron een muze zijn voor talloze kunstenaars en terug te zien zijn in beroemde werken!

Geschiedenis van de Iris

De iris werd voor het eerste gespot in de tijd van farao Thoetmosis: 1504 voor Christus. Hij liet de iris als teken van zijn macht in de muurreliëfs van een tempel zetten. En dat niet alleen. De bloem werd ook op zijn scepter vereeuwigd. Sindsdien staat de iris in Egypte symbool voor overwinning. Maar de symboliek van de iris gaat verder dan dat: in Japan staat de bloem voor moed en is ze het symbool voor het jongensfestival. In islamitische culturen staat de iris symbool voor welvaart. In Europa was de bloem in de middeleeuwen een populair wapensymbool en stond ze voor ridderlijkheid. En in het christendom werd de iris door de driedelige bloemen als symbool gezien voor drie-eenheid. Inmiddels is de iris met meer dan 300 soorten, op de roos na, de populairste bloem onder telers en tuinders. 

De Iris in de Kunstwereld

Talloze kunstenaars gebruiken de iris in hun werken en de bloem is in alle tijdperken aanwezig. Zo zie je haar terug op meubels, vazen, sieraden, stoffen, sculpturen, wapenschilden en nog veel meer. Wist je dat de iris ook wel de zwaardlelie wordt genoemd? Het is dan ook niet geheel toevallig dat ze vroeger als symbool stond voor fysiek en emotioneel pijn en lijden door een wapen. Verder zien we de bloem vooral terug in religieuze kunst en wordt ze vaak geassocieerd met Maria en Jezus. De iris wordt ook geconnecteerd met de Griekse godin Iris, waarbij de bloem symbool staat voor verzoening en goddelijke boodschappen. Dit is ook terug te zien in tal van schilderijen. 

Middeleeuwse illustratie met ridders en edelen in een architecturale setting, omgeven door groen en een kasteel.
Tot slot gaat de iris niet onopgemerkt voorbij in de Nederlandse en Vlaamse stillevens. Dat kan zowel in een religieuze vorm zijn, als verwerkt in een voorwerp of als decoratieve bloem. In de art nouveau-schilderkunst werd de iris (samen met andere planten, zoals de berk) veelal gebruikt als uitdrukking van vrouwelijke schoonheid. De dichter Hermann Hesse droeg zijn sprookje ‘Iris’ (1916) dan ook op aan zijn vrouw. In de eerste zin van het verhaal maakte de dichter al duidelijk dat de bloem naar de vrouwelijke schoonheid verwijst.

Philodendron

De Philodendron symboliseert gezondheid en rijkdom en is een groene muze voor tal van kunstenaars. Pablo Picasso liet zich inspireren door de Philodendron voor zijn sculptuur "Vrouw in de tuin", waarin de bladeren samen met de nimf Daphne zijn afgebeeld. Hedendaagse kunstenaars houden ook van de levendige, abstracte vormen van de plant. Voorbeelden zijn het werk "Philodendron" van Mimi Little en "Tree With Split Leaf Philodendron" van Peggy Eyth.

Ontdek meer